Begrip door inzicht - Culemborg

Blog zelfzorg-en-welzijn

Brandnetels: van lastig onkruid tot tuin- en gezondheidswonder

Brandnetels, ze prikken, woekeren en duiken overal op waar je ze liever niet ziet. Maar wat als ik je vertel dat dit 'lastige onkruid' een ware schatkist is voor je tuin én je gezondheid? In dit blog duiken we in de wondere wereld van de brandnetel en ontdekken we hoe je deze veelzijdige plant optimaal kunt benutten.

Brandnetels als natuurlijke bodyguard tegen bladluis

Bladluizen kunnen een ware plaag zijn voor je planten. Voordat je naar chemische bestrijdingsmiddelen grijpt, is het de moeite waard om een krachtig, natuurlijk alternatief te overwegen: brandnetelgier.

Waarom werkt het? Brandnetels bevatten mierenzuur en silicium, stoffen die de weerstand van planten verhogen en ongedierte afschrikken. De gier versterkt de celwanden van je planten, waardoor ze minder aantrekkelijk worden voor bladluizen.

Hoe maak je het?

  1. Verzamelen: Draag handschoenen en verzamel een flinke hoeveelheid jonge brandnetels (stengels en bladeren).
  2. Bereiden: Hak de brandnetels grof en stop ze in een emmer of regenton. Vul de emmer met water (regenwater is het beste) in een verhouding van ongeveer 1 kg brandnetels op 10 liter water.
  3. Gisten: Dek de emmer af met een doek (niet luchtdicht) en zet hem op een zonnige plek. Roer dagelijks. Na ongeveer 1 à 2 weken (als de gier niet meer schuimt en de sterke geur wat afneemt) is je brandnetelgier klaar.
  4. Gebruik: Zeef de gier en verdun deze met water in een verhouding van 1 deel gier op 10 delen water. Besproei je planten hiermee, vooral de onderkant van de bladeren, waar bladluizen zich graag verstoppen. Herhaal dit wekelijks voor het beste resultaat. De onverdunde gier kun je ook rond de wortels van je planten gieten voor extra voeding.
  5. Extra tip: Brandnetel is ook een hele fijne toevoeging voor in je composthoop! Het is een plant die van een bodem houdt die rijk is aan organische meststoffen en nitraten, wat perfect past bij een composthoop.

Mijn eigen ervaring met brandnetel tegen bladluis:

Jaren geleden wist ik nog niet zo goed wat de mogelijkheden waren met brandnetel. Ik kocht daarom gedroogde brandnetelthee in de winkel. Ik zette een grote pan water op en liet het koken, deed vervolgens de helft van de zak brandnetelblaadjes in de pan en liet het afkoelen (en goed trekken). Eenmaal afgekoeld deed ik de vloeistof in een spuitfles. Ik sprayde hiermee de plant (en vooral de bladluis) en deed de overgebleven 'drap' op de bodem van de plant voor extra voeding. Dit herhaalde ik een paar keer in het voorjaar, totdat de luis wegbleef. Dit heb ik ongeveer drie jaar op rij gedaan voor deze plant. Het resultaat? Die plant (Boeren Jasmijn) heeft daarna geen luis meer gekregen! Hij is nu zo krachtig dat bladluis er geen vat meer op krijgt.

Brandnetels als voedingsbooster voor je planten

Brandnetelgier is niet alleen effectief tegen bladluis, het is ook een fantastische meststof die je planten een boost geeft.

Waarom werkt het? Brandnetels zitten boordevol stikstof, kalium, calcium, ijzer en sporenelementen. Deze voedingsstoffen zijn essentieel voor een gezonde groei, sterke wortels en een overvloedige bloei en vruchtzetting. Stikstof bevordert met name de groei van bladeren en stengels, wat vooral gunstig is voor bladgewassen.

Hoe gebruik je het? Net als bij de bladluisbestrijding verdun je de gezeefde brandnetelgier. Giet de verdunde gier wekelijks rond de basis van je planten. Vooral groenten, fruitbomen en rozen zullen je dankbaar zijn voor deze natuurlijke voeding.

Brandnetels: Een superfood voor je gezondheid!

De voordelen van brandnetels beperken zich niet tot de tuin; ze zijn ook een krachtpatser voor je eigen gezondheid. Brandnetels, of Urtica dioica (grote brandnetel) en Urtica urens (kleine brandnetel) zoals we die in Nederland vinden, worden al eeuwenlang beschouwd als een sterk geneeskrachtig kruid. Vele herboristen beschouwen brandnetel als een waar supervoedsel, met een voedingswaarde die zelfs gelijkgesteld wordt aan die van spirulina en chlorella. Dit komt door de grote hoeveelheden chlorofyl en proteïne die het bevat. Voor veel herboristen is het het favoriete kruid, en ze beschouwen het als hun dagelijkse multivitamine- en mineralencomplex én energiebooster in één.

Waarom is het goed voor je?

  • Rijk aan voedingsstoffen: Brandnetels zijn jouw dagelijkse multivitaminen- en mineralencomplex. Ze bevatten grote hoeveelheden calcium, magnesium, ijzer, zink, zwavel, chroom, selenium, vitamine B1, B2, B3, C, K en zelfs wat vitamine D (waar zoveel mensen een tekort aan hebben, zeker na de winter). Ook zijn ze rijk aan foliumzuur (B11) en biotine. Deze rijkdom aan voedingsstoffen draagt bij aan sterke botten, een gezonde bloedsomloop en een vitaal immuunsysteem. De zaden bevatten bovendien veel vette olie, slijmstoffen, carotenoïden en veel vitamine E.
  • Ondersteuning van organen en metabolisme: Dit superkruid heeft op heel wat vlakken een positief effect op je gezondheid. Het zorgt voor een goed metabolisme, ondersteunt je schildklier, en helpt de lever en de nieren in hun ontgiftingstaak. De urineafdrijvende werking helpt bij nierproblemen en het afvoeren van urinezuur, wat gunstig is bij jicht, artrose en reumatoïde artritis.
  • Verlichting bij diverse klachten: Brandnetel brengt verlichting bij huidklachten (zoals huiduitslag, steenpuisten, jeugdpuistjes en vette huid/haar) en is heel waardevol bij de ondersteuning van reumatische klachten, jicht en oedeem. Het werkt ook bloedzuiverend en ontgiftend, wat het een uitstekende keuze maakt voor voorjaarskuren.
  • Herstellend voor uitgeputte bijnieren: In deze hectische tijd, waarin veel mensen te maken hebben met chronische stress en daaruit voortvloeiende uitputting, is brandnetel een ideale bondgenoot. Het werkt als een voedzame, herstellende tonic op je bijnieren. Wanneer je bijnieren overbelast raken door de constante productie van stresshormonen, kun je je uitgeput voelen, moeite hebben met rusten en slapen door nervositeit en vermoeidheid. Een burn-out dus. Als je dit herkent, is brandnetel een ideaal kruid voor jou. Het werkt als een voedzame, herstellende tonic op je bijnieren. Dagelijks gebruik van brandnetel kan je helpen hernieuwde energie te krijgen en weer rustiger te worden. Dit effect ervaar je echter niet door één keer een theetje te drinken; consistent dagelijks gebruik is hierbij essentieel.
  • Overige voordelen: Brandnetel wordt van oudsher gebruikt bij spijsverteringsproblemen, ondersteunt de gal en alvleesklier en kan helpen bij chronische obstipatie. Het eten van de plant werkt mogelijk kankerpreventief door enzymen en plantaardige hormonen, en kan de suikerspiegel laten dalen. Voor zwangere vrouwen is het een vitaliserend en remineraliserend tonicum en een bron van plantaardig ijzer. Door homeopaten wordt brandnetel gezien als een versterkende plant tegen allergische aandoeningen zoals huisstofmijtallergie en hooikoorts, doordat het het immuunsysteem verbetert.

Historisch gebruik: Al 2500 jaar geleden roemde Hippocrates de brandnetel om zijn vochtafdrijvende en voedzame eigenschappen. De Romeinen gebruikten het tegen verrekkingen en beten, en in de Middeleeuwen was het een ingrediënt in liefdesdranken. De signatuurleer linkte de behaarde bladeren aan haar en haargroei. In de 17e eeuw werd het ingezet als diureticum, om menstruatie te stimuleren, zwellingen tegen te gaan en bij neusbloedingen. Alfred Vogel, een Zwitserse kruidengeneeskundige, adviseerde brandnetel tegen voorjaarsmoeheid, bloedarmoede en huiduitslag.

Hoe maak je brandnetelinfusie voor optimale gezondheid?

De volgende brandnetelinfusie is het meest geschikt om optimaal te profiteren van de gezondheidsvoordelen:

  1. Ingrediënten: Doe 10 tot 30 gram brandnetel (gedroogd of vers) samen met een partje citroen in een literpot (bijvoorbeeld een oude weckpot).
  2. Bereiden: Vul de pot tot aan de rand met heet water en doe het deksel erop.
  3. Trekken: Laat dit minstens vier uur trekken. Het beste is om het 's avonds klaar te maken en een hele nacht te laten trekken.
  4. Zeef en geniet: Giet alles door een zeef in een andere pot. De netelinfusie is het lekkerst als je ze ijskoud drinkt, eventueel aangevuld met extra citroensap en een beetje vlierbloesemsiroop. Lekker!
  5. Bewaren: Wat overblijft na je eerste glas zet je in de koelkast en drink je best binnen de twee dagen op.

Tip: Mocht je hierna nog een restje infusie hebben: niet weggooien! Je kamerplanten worden er blij en stralend van, dankzij de overgebleven voedingsstoffen.

Mijn persoonlijke ervaring met brandnetelinfusie en driekleurig viooltje:

Ik drink zelf nu een jaar brandnetelthee met driekleurig viooltje en merk significant dat ik meer energie heb en me gezonder voel. Daarnaast had ik voorheen erg veel last van droge ogen, wat soms mijn zicht belemmerde (ik zag vlekken door de uitdroging van het oogoppervlak). Die droogte is nu zover afgenomen door het driekleurig viooltje dat ik aan mijn brandnetelthee toevoeg, dat ik geen vlekken meer zie en mijn ogen niet meer hoef te druppelen (wat ik voorheen vaak vergat). Ik gebruik hiervoor 1 grote eetlepel gedroogd driekleurig viooltje en 2 grote eetlepels gedroogde brandnetelthee.

Brandnetels in de keuken: Een veelzijdige wilde groente

Brandnetel is een lekkere wilde groente die op verschillende manieren kan worden bereid. Het is vooral lekker en voedzaam in het voorjaar, wanneer de jonge bladeren het meeste voedingswaarde bevatten (pluk liefst de verse en jonge blaadjes tijdens de maanden februari tot april, mei. Eens de netels beginnen te bloeien, kan je best stoppen met plukken omdat de concentratie aan calciumcarbonaat in de netels dan te hoog kan worden. Oudere bladeren kunnen te veel nitriet bevatten).

Belangrijk: brandharen onschadelijk maken! Het belangrijkste kenmerk van de brandnetel zijn de brandharen, die mierenzuur en andere stoffen bevatten die een brandend gevoel veroorzaken. Deze effecten verdwijnen wanneer brandnetel wordt blootgesteld aan warmte. De prik van de brandnetel is soms pijnlijk, maar kan geen kwaad en zou volgens de traditie zelfs goed zijn tegen reumatische pijn. Om de brandharen onschadelijk te maken, kun je:

  • Drogen: Door drogen worden de brandhaartjes slap en prikken ze niet meer.
  • Verhitten: Kort koken, blancheren (3 seconden is al genoeg!) of de brandnetel(stengels) boven een vuurtje houden.
  • Mechanisch bewerken: Goed roeren of er met een deegroller over gaan. Zo breek je mechanisch de meeste brandharen af, zodat de prik eraf gaat. Op deze manier kun je jonge toppen ook vers in een salade doen.
  • Pluktip: Je kan prikken voorkomen door de brandnetel aan de onderzijde van de blaadjes vast te pakken. Sommigen merken zelfs dat de plant minder prikt als je er vriendelijk mee omgaat!

Culinaire toepassingen:

  • Als spinazie: Kook brandnetels zoals spinazie, serveer met gekookte aardappels of rijst, eventueel met wat (vega)room.
  • Als soep: In de lente kan je de verse brandnetels ook verwerken in een lekkere brandnetelsoep, bijvoorbeeld met ui, look, selder en prei, en een hele zak vol verse brandnetels.
  • Verse bladeren: Jonge bladeren zijn lekker in een salade, als aroma in dranken, als basis voor sappen en sauzen, en als smaakmaker in gerechten met eieren of deegkorsten.
  • Diversen: Van brandnetel zijn diverse vullingen, groentegerechten en pesto's te maken, maar ook smoothies, yoghurt en kwark.
  • Zaden: De zaden geven een gerecht een notige smaak, zowel geroosterd als gedroogd. Groene zaden (zomer) en rijpere zaden (herfst) kun je verwerken in een kruidenkaas.
  • Bloemknoppen: In juni/begin juli zijn de bloemknoppen lekker in salades.
  • Smaak: De zaden smaken notig en de bladeren naar spinazie-komkommer (met meer aroma en kruidiger).

Geen tijd om zelf te maken? Koop brandnetelthee!

Heb je geen brandnetels in de buurt, of ontbreekt het je aan tijd om zelf aan de slag te gaan? Geen probleem! Gedroogde brandnetelthee is breed verkrijgbaar in supermarkten, reformwinkels en online. Let bij aankoop op biologische kwaliteit om zeker te zijn van een puur product zonder ongewenste toevoegingen. Hoewel een standaard theezakje wellicht minder geconcentreerd is dan een zelfgemaakte infusie, kun je nog steeds profiteren van de basisvoordelen van deze wonderplant.

Zo zie je maar, die prikkelende brandnetel is veel meer dan alleen maar onkruid. Het is een duurzame, effectieve en natuurlijke oplossing voor een gezonde tuin én een gezonder jij, met een rijke geschiedenis die teruggaat tot de prehistorie.

Heb jij al ervaring met het gebruik van brandnetels in de tuin of voor je gezondheid? Deel je tips en ervaringen in de reacties!

Bronnen:

16 juli 2025

Blog categorieën:

Inge Burgerhof
Praktijk & Cursuscentrum voor kinesiologie en bewustzijnscoaching

Adres
Duizendblad 11
4102 KP Culemborg

Telefoon
06-28263250

Email
kinesiologie@begripdoorinzicht.nl

Stuur je vraag naar mij, door onderstaand formulier in te vullen en dan neem ik zo snel mogelijk contact met je op.